Plazma kesme yönteminin kullanılmasına karar verilmesi durumunda satınalma aşamasında dikkat edilmesi gereken başlıca faktörler aşağıda belirtilmiştir.

1. En çok kullanılan kesim kalınlığının belirlenmesi

Öncelikle en sık kesilen metal kalınlığı belirlenmelidir. Plazma kesme makineleri kesme kapasiteleri ve amper değerleri ile anılır. Bu nedenle, örneğin; sıklıkla kesilecek olan kalınlık 6 mm ise düşük amperli bir plazma kesme makinesi tercih edilmelidir. Eğer genellikle 12 mm'lik kesimler yapılacaksa bu durumda daha yüksek amperli bir makine seçilmelidir. Bu kalınlığı düşük amperli bir makine ile de kesebilmek mümkün olsa da kesim kalitesi tatminkar olmayacaktır. Her bir makine için optimum bir kesim aralığı söz konusudur. Genel olarak; 6 mm'lik sac kalınlığı için 25 Amper, 12 mm'lik sac kalınlığı için 50-60 Amper, 18 mm'lik sac kalınlığı için ise 80 Amper kesme akımına sahip olan plazma kesme makineleri önerilir.

2. Uygun kesim hızının seçilmesi

Kesim işinizde hızın önemli olduğu bir uygulama mı söz konusu? Plazma kesme makinesi üreticileri her bir kalınlık için ilerleme hızını belirtmekle yükümlüdür. Örneğin 6 mm kalınlığa sahip bir sac üzerinde kesim yapılacaksa düşük ya da yüksek amper değerine sahip farklı makineler kullanılabilir. Ancak yüksek amperli makine düşük amperli makineye oranla daha hızlı bir kesim yapacaktır. Eğer hız operatör için önemli ise pratik bir yaklaşımla kesim yaptılan sacın iki kat kalınını kesebilecek kapasitede bir makine seçilmelidir. Örneğin 6 mm sac için 60 Amperlik bir makine seçilebilir.

Eğer zaman alan uzun kesimler yapılacaksa, makinenin devrede kalma oranının mutlaka kontrol edilmesi gerekir. Uzun kesimlerde cihazın aşırı derecede ısınması, dolayısı ile soğuma amacıyla uzun süre devrede kalması söz konusudur. Devrede kalma oranı basit bir ifade ile aktif çalışma zamanının tüm zamana oranıdır. Devrede kalma 10 dakikalık periyodlar ile ifade edilir. Örneğin 50 Amperde % 60'lık devrede kalma oranı; 10 dakikalık bir kesimde 6 dakika süre ile kesim yapılabildiğini ifade etmektedir. Daha yüksek devrede kalma oranı, kesintisiz olarak daha uzun süre devrede kalma demektir.

3. Plazma kesme makinesi yüksek frekansa alternatif bir başlangıç seçeneği sunuyor mu?

Çoğu plazma kesme makinesi elektriğin havada iletimini sağlayan yüksek frekansı kullanarak pilot ark oluşturur. Ancak yüksek frekans özelliğinin, kullanıldığı ortamlarda bulunan bilgisayar ya da ofis ekipmanları ile çakışma riski vardır. Bu nedenle, yüksek frekanslı başlangıç nedeniyle oluşabilecek potansiyel sorunları gideren alternatif başlangıç yöntemlerinin kullanılması yararlı olur.

Lift-ark yönteminde DC(+) nozül ve nozülün içerisinde DC(-) elektrod kullanır. Başlangıç aşamasında nozül ile elektrod birbirine temas eder ve tetiğe basıldığında, elektrod ve nozül arasında akım geçişi meydana gelir. Daha sonra elektrod nozülden ayrılır ve pilot ark oluşur. Pilot arkın iş parçasına yaklaştırılması sonucunda nozül ve iş parçası arasında meydana gelen elektriksel potansiyel nedeniyle pilot ark, kesim arkına dönüşür.

4. Sarf malzemelerinin maliyet/ömürperformansı

Plazma kesme torcu, yapısında aşınma etkisinde kalarak belirli aralıklarla değiştirilmeye ihtiyaç duyulan ve genel bir ifade ile "sarf malzemesi" olarak adlandırılan parçalar bulundurur. Ürün seçilirken yapısında daha az sarf malzemesi bulunduran makinelere öncelik verilmesi önemli bir avantaj olarak görülmelidir. Daha az sarf malzemesi, daha az değişim dolayısıyla daha az maliyet demektir.

Üretici firmanın belirttiği spesifikasyonlardan sarf malzemelerin ömrü hakkında mutlaka bilgi edinilmeli, ancak makineler arasında karşılaştırma yaparken aynı verilerin karşılaştırıldığından emin olunmalıdır. Sarf malzemelerinin ömrünü ölçerken bazı üreticiler gerçekleştirilen kesim sayısını bazı üreticiler ise kesim işlemine başlama sayısını dikkate alır.

5. Plazma kesme makinesinin test edilmesi ve kesim kalitesinin değerlendirilmesi

Plazma kesme makinesi ile kesim testleri yapılmalı ve aynı ilerleme hızlarında aynı kalınlığa sahip malzemeleri keserek hangi makinenin en iyi performansı sağladığı belirlenmelidir. Kesimler karşılatırılırken, metalin altında kalan ve "sakal" adı verilen cüruf miktarı ile kesim açısının "dikey" veya "açılı" olması büyük önem taşımaktadır.

İyi bir plazma kesme makinesi, kesim esnasında odaklı bir ark sunabilmelidir. Lincoln Electric sarf malzemeleri, odaklı bir plazma hüzmesi oluşturarak daha konsantre bir ark oluşturarak iş parçasına daha fazla kesim gücü aktarılmasını sağlar.

Diğer bir test yöntemi de kesme sırasında plazma torcunu kaldırmaktır. Ark kesilmeden, iş parçasından torcun ne kadar uzaklaştırılabildiği de önemli bir parametredir. Daha uzun ark daha fazla gerilim ve daha kalın malzemelerin kesimi anlamına gelir.

6. Pilot arktan kesim arkına, kesim arkından pilot arka geçiş

Pilot ark iş parçasına yaklaştırıldığında pilot arktan kesim arkına geçiş meydana gelir. Bu geçişi sağlayan nozül ile iş parçası arasındaki potansiyel farkıdır. Genel olarak, bu potansiyel farkı pilot ark akım hattında bulunan büyük direnç sayesinde yaratılır. Oluşan bu potansiyel farkı ark boyu ile doğrudan ilişkilidir. Pilot arktan kesme arkına geçiş sonrasında gerekli olan akım hattı bir role veya transistör yardımıyla oluşturulur.

İyi bir plazma kesme makinesi pilot ark ile kesme arkı arasında çabuk ve sağlıklı bir transfer yapabilmelidir. Bu makineler, operatörlerin yapması muhtemel kesim hatalarını da kompanse edebilir ve oluk açma prosesinde kullanıcıya daha iyi bir destek sağlar. Makinenin ark transfer karakteristiğini test etmenin en iyi yolu metal hasır veya ızgara kesmektir. Bu testlerde makinenin, pilot arktan kesim arkına, kesim arkından pilot arka olan transferi oldukça iyi yapması beklenir.

7. Plazma kesme makinesi kullanılırken oluşan görüş açısı genişliği ve görüş kalitesi

Bir iş parçası üzerinde çalışılırken ve özellikle geometrik bir şekil kesilirken, kesim işleminin net bir şekilde görülebilmesi gerekir. Görüş durumu ise torcun sahip olduğu geometri ile doğrudan bağlantılıdır. Küçük ve derli toplu bir torç daha fazla görüş yeteneği sağlayacağı için operatör makineyi kullanırken nasıl bir kesim yaptığını rahat bir şekilde görür.

8. Taşınabilirlik

Birçok kullanıcı tarafından farklı uygulamalarda kullanıldığı için plazma kesme makinelerinin şantiyede, atölyede, fabrika içerisinde ve hatta işletmeler arasında kolayca taşınabilmesi gerekir. Düşük ağırlık, kolay taşınabilirlik, araba veya omuz askısı taşıma aşamasında fark yaratan özelliklerdir. Bunlara ek olarak çalışma bölgesinin dar olması durumunda makinenin kaplayacağı alan da seçim aşamasında önemli bir rol oynayacaktır.

Ayrıca makine üzerinde; kablo, torç ve sarf malzemeler için tasarlanan bir saklama bölmesinin olması da önemli bir avantajdır. Makineye entegre edilen bir saklama bölmesi, makinenin taşınması sırasında meydana gelecek olan aksesuar hasarlarının ve kayıplarının önlenmesi açısından da çok önemlidir.

9. Plazma kesme makinesinin sağlamlığının belirlenmesi

Günümüzde görülen ağır çalışma şartları nedeniyle seçim aşamasında yüksek dayanıma ve korumaya sahip makineler tercih edilmelidir. Örneğin; korumalı bağlantı elemanlarına ve torç bağlantılarına sahip modeller, korumasız modellere göre daha uzun bir kullanım ömür sağlayacaktır. Bazı plazma kesme makinelerinde hava filtresi veya diğer aksamların etrafında koruyucu siperler bulunur. Hava filtreleri yağların basınçlı havadan uzaklaştırılmasını için çok önemlidir. Havadaki yağ arkın kontak yapmasına ve kesim performansının düşmesine neden olur. Dolayısıyla, makinenin genel performansını düşüren etkenlerin giderilmesi açısından bu filtrelerin korunması büyük önem taşır.

10. Makinenin kullanım kolaylığı ve rahatlığı

Plazma kesme makinesinin geniş, kullanıcı dostu ve kolay okunan bir kontrol panele sahip olması önemli bir avantaj sağlar. Bu tür paneller, düzenli ve sürekli olarak plazma kesme işlemi yapmayan operatörlerin bile makineyi rahatça kullanmasına olanak sağlar. Ayrıca, makine üzerinde plazma kesme prosesiyle ilgili uyarıcı ve yönlendirici bilgilerin bulunması, özellikle kurulum ve olası arızaların giderilmesi konusunda kullanıcıya büyük kolaylık sağlar.

Kesme torcunun ergonomisi, kullanım rahatlığı ve konforu dikkate alınması gereken bir diğer parametredir.

11. Güvenlik özellikleri

Güvenli bir plazma kesme makinesi "Nozzle-in-Place" adı verilen bir sensöre sahip olmalıdır. Bu sensör sayesinde, nozülün torca tam oturmaması durumunda ark oluşumu engellenir. Bazı güvenlik sistemleri, nozülün torca oturmaması durumunda bile, farklı bir parçayı nozül gibi algıladığı için sistemin sorunsuzca çalışmasına izin verebilir ve makine açıldığında, operator sağlıksız bir koşulda 300V DC gerilime maruz kalabilir. Ancak, Lincoln Electric tarafından üretilen ve "Nozzle-in-Place" sensörleri ile donatılan kesme torçlarında bu sorun ile karşılaşılmamaktadır.

İyi bir plazma kesme makinesi öngaz özelliğine sahip olmalıdır. Bu özellik sayesinde, ark oluşumu öncesinde operatör uyarılmış olur. Ayrıca, 3 saniyelik öngaz özelliği bulunan plazma kesme makineleri, ark oluşumu öncesinde torç sarf malzemelerinin temizlenmesine de olanak sağlar.

Plazma Kesme Makinelerini İncelemek İçin Tıklayın!